Hoe gaan Limburg en Noord-Brabant om met het wegvallen van gewasbeschermingsmiddelen, wat is het alternatief en hoe behouden ze een verdienmodel? Ook ligt het Zuidoostelijk zandgebied onder het vergrootglas vanuit de Nitraatrichtlijn. Met de Limburgse vlaai achter de kiezen bezoeken geïnteresseerden van onder andere ZLTO, LLTB, provincies en waterschappen Green Specialties in Lierop en Proefboerderij WUR Open Teelten in Vredepeel. Volgens Michael van der Schoot, DAW Regiocoördinator in Noord-Brabant, is de DAW Waterkaravaan van belang voor boeren én bestuurders. ‘Het DAW staat voor keuzes maken van onderaf. Het gaat daarbij om de dialoog aangaan: dat doen we op deze dag in de bus en met de ondernemers’, vertelt hij.
Het bezoek bij Green Specialties, de groentekwekerij van de familie Van den Einden, wordt geopend met een presentatie van Cees Geven en Aukje Vogels van Coöperatieve Telersvereniging De Schakel. Zij vertellen over de kracht van samenwerking met telers en de uitdagingen die er liggen. “De waterbeschikbaarheid is opbrengst- en kwaliteitsbepalend. Daarom moeten we op zoek naar technische oplossingen in de sector. Ook wij willen over 15 jaar nog bestaan”, vertelt Cees.
LaserWeeder als alternatief voor chemie
Ook Noralie van den Einden, samen met haar broer en zus de vierde generatie in het familiebedrijf, ziet uitdagingen op het gebied van bodem en water; nu en in de toekomst. Het bedrijf teelt spinazie, rucola en babyleaf. Green Specialties zet stappen naar een meer duurzame teelt, met onder andere ondergrondse beregening. Een grote, recente investering is de LaserWeeder, een machine die onkruiden detecteert en deze met een laser vernietigt.
‘Dat gaat een enorm verschil maken’, vertelt Noralie. Met deze investering zijn ze minder afhankelijk van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ondanks dat ziet vader en eigenaar Adrie biologische landbouw nog niet als heilige graal, omdat de investeringen kostbaar zijn en de afzetmarkt gering. ‘De overheid prefereert biologische landbouw, maar niemand heeft daar nog een cent voor over. Zonder deze machine was ik al gestopt met biologische landbouw.’ Noralie voegt daaraan toe: ‘Afnemers willen duurzaamheid graag laten zien aan de consument, maar tegelijkertijd willen zij het allergoedkoopste product.’
Zoektocht naar innovatieve bedrijfssystemen met verdienmodel
Op de Proefboerderij in Vredepeel benadrukt Brigitte Kroonen, onderzoeker bij de WUR, het belang van de praktische haalbaarheid van maatregelen. De toepassing van gewasbeschermingsmiddelen staat onder druk, maar hoe snel is er een alternatief voor iedereen? ‘De LaserWeeder van Green Specialties is kostbaar en niet voor iedereen weggelegd.’ Daarom doet zij diverse onderzoeken in de akkerbouw, groenten en ruwvoerteelt. Met verschillende proeven en systeemonderzoeken naar innovatieve bedrijfssystemen bekijkt ze met haar collega’s hoe agrariërs de stikstofnorm kunnen halen, zonder dat het ten koste gaat van de opbrengst.
Uit hun onderzoeken blijkt onder andere dat kritisch bemesten bijdraagt aan de doelen. Brigitte benadrukt daarbij dat het belangrijk is om boeren in het onderzoek te betrekken, zodat ook gekeken wordt naar de uitvoerbaarheid van maatregelen. ‘Het moet niet het speeltje van de onderzoeker zijn’, stelt ze. De uitdaging van de nitraatdoelen zit hem in het halen van cijfers ten opzichte van de bodemgezondheid. ‘Zonder organische mest is het makkelijker om je nitraatdoelen te halen, maar kunstmest zorgt tegelijkertijd voor een minder robuust en klimaatadaptief systeem’, aldus Brigitte. Samen moeten we op zoek naar de juiste balans.